مقولات منطقی ارسطو

مقوله و مقوله بندی نگاهی خاص به هستی است. ارسطو در کتاب متافیزیک و رساله ی مقولات به طور مجزا به این بحث می پردازد. آنچه ارسطو در مورد مقوله در رساله ی مقولات بیان می کند را «مقولات منطقی»، و مباحث مطرح شده در متافیزیک را «مقولات فلسفی» می نامیم. مقولات منطقی و فلسفی ارسطو دو نگاه متفاوت به بحث مقولات می باشد. با در نظر گرفتن این تفاوت نمی توان مقولات را از منطق حذف کرد و آنرا کاملا بحثی فلسفی دانست. این دیدگاه بر خلاف رای فیلسوفان مسلمان، بویژه «ابن سینا» می-باشد. مقولات منطقی با مقولات فلسفی متفاوتند و تفاوت نه تنها در نحوی ارائه اشان حتی در مبانی با هم متفاوتند. تفاوت این دو در مقوله ی جوهر قرار دارد. بر اساس تعریف جوهر در مقولات منطقی، جوهر یعنی ماده در حالیکه ارسطو در مقولات فلسفی جوهر را فقط صورت می داند. و برای اینکه جوهر ماده نباشد کلی استدلال می آورد. همچنین در دیگر مقوله ها تعاریف ارائه شده در مقولات و متافیزیک متفاوت هستند. بطور کلی مقولات منطقی نگاه معرفت شناسانه به عالم دارند در صورتی که در مقولات فلسفی نگاه ارسطو یک نگاه هستی شناسانه است. مقولات منطقی ارسطو در نظام منطقی اش خصوصا در قیاس کاربرد و اهمیت ویژه ای دارد؛ بصورتی که می توان گفت فهم قیاس ارسطو مبتنی بر مقولات منطقی اوست. ارسطو در تحلیل اول به بحث از قیاس و به تبع آن بحث اَشکال و ضرب ها می پردازد. مباحث مطرح شده در مقولات هم در نحو? ایجاد اَشکال و هم در نتیجه ضرب ها و همچنین در مورد ضرب های عقیم و مثال نقض، کارکرد دارد. ارسطو برای قیاس خود به یکسری امور مانند حمل و اندراج و ملاک تقسیم اَشکال و اثبات ضرب-های شکل اول و مثال نقض نیاز دارد که می توان دلیل و علت درست بودن آنها را در مقولات نشان داد. ارسطو قیاس را در دفتر اول رساله ی تحلیل اول معرفی می کند که برای فهم برخی از مفاهیم بنیادین آن، که بطور فرض شده اند، باید به مقولات او مراجعه کرد من جمله مفاهیم "حمل" و "اندراج"